بررسی و رتبه¬بندی عوامل مؤثر بر تخریب مراتع استان گلستان

عرصه­های منابع طبیعی به ویژه مراتع، بستر توسعه پایدار محیط­زیست و پدیده­های اکولوژیکی محسوب می­شود، نقش تأثیرگذاری در زندگی دامداران به خصوص تغذیه دام آن­ها دارند. عدم توجه بهره­برداران به قوانین و مقررات بهره­برداری از مراتع از یک طرف و کمبود کارشناس و محافظ از طرف دیگر، تخریب مراتع را در پی داشته است. بنابراین در همین راستا به‌منظور بررسی و اولویت‌بندی عوامل مؤثر بر تخریب مراتع استان گلستان، دیدگاه مبتنی‌بر تجربه کارشناسان منابع طبیعی، در نظر گرفته شد. برای جمع­آوری اطلاعات در زمینه موضوعی تحقیق از ابزار پرسشنامه به همراه مصاحبه استفاده گردید. روایی پرسشنامه با استفاده از نظرات متخصصان و پایایی آن بر اساس ضریب آلفای کرونباخ (859/0) به‌دست آمد. در مجموع، 60 پرسشنامه به‌طور تصادفی از کارشناسان سطح استان تکمیل شده و پاسخ­ها پس از استخراج و دسته­بندی در محیط Excel، به کمک نرم­افزار SPSS مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفته است. پاسخ­های ارائه شده برای هر فاکتور را به‌صورت ضریب تغییرات بیان شده است و با توجه به آن اولویت­بندی صورت گرفته است. نتایج به دست آمده حاکی از آن است که نسبت­های داده شده از جانب کارشناسان متفاوت بوده و بنابراین اولویت­های ارائه شده نیز یکسان نیست. در برخی موارد نیز رتبه­های تعیین شده در هر دو مرتع قشلاقی و ییلاقی از جانب کارشناسان یکسان در نظر گرفته شده است. در مجموع عوامل معیشتی و عوامل مدیریتی به‌ترتیب با میانگین 14/4 و 84/3 در مراتع قشلاقی و ییلاقی از نگاه کارشناسان عوامل مؤثرتری در کاهش و یا افزایش تخریب مراتع نسبت به سایر موارد دانسته شده­اند. در مقابل عوامل طبیعی هم در مراتع قشلاقی و هم در مراتع ییلاقی به‌عنوان کمترین عامل تأثیرگذار معرفی شده است